ترکیب شیمیایی سنگ های اولترامافیک در ایالت زمین شناختی سیستان، شرق ایران

مطالعه ی مجموعه افیولیتی شرق ایران در چهار منطقه نصرت آباد، لار، بی بی مریم و گدار زرد به ترتیب واقع در غرب و شمال زاهدان و شمال شرق و جنوب شرق شهرستان نهبندان، به منظور تعیین ترکیب شیمیایی سنگ های اولترامافیک ایالت زمین شناختی سیستان انجام گرفته است. سنگ های اولترامافیک در مناطق مورد مطالعه شامل هارزبورژیت، لرزولیت، و وبستریت می باشند. این سنگ ها ازکانی های الیوین (فورستریت)، ارتوپیروکسن (برونزیت)، کلینوپیروکسن (اوژیت و دیوپسید)، اسپینل و از کانی های ثانویه ای از قبیل سرپانتین و تالک تشکیل شده اند. سنگ های اولترامافیک از نوع پریدوتیت های دگرگون شده ی قاعده ی ستون افیولیت ها هستند. پریدوتیت های مورد مطالعه در مقایسه با ده مجموعه ی اولترامافیک از دیگر نقاط جهان دارای مقدار سیلیس بالایی هستند در حالیکه میزان منیزیم کمتری دارند. از نظر عناصر اصلی، هارزبورژیت ها قابل مقایسه با هارزبورژیت های افیولیت لوبوسا در جنوب تبت و نهبندان در شرق ایران و لرزولیت قابل مقایسه با لرزولیت های پریدوتیت رائوباژای در چین است. اغلب نمونه های اولترامافیک در مناطق مورد مطالعه از عناصر lile و lree تهی شده و از عناصر hfse و hree غنی شده و از نسبت های پایین lile/hfse و lree/hree برخوردارند (به عنوان مثال la/lu]ci = 0.7] و [rb/hf]ci = 0.08). مقادیر عناصر جزئی هارزبورژیت های موجود در مناطق مورد مطالعه قابل مقایسه با پریدوتیت های پشته های میان اقیانوسی اطلس و لرزولیت قابل مقایسه با سنگ های اولترامافیک از افیولیت های نهبندان است. تهی شدگی سنگ های اولترامافیک ایالت زمین شناختی سیستان از عناصر ناسازگار به دلیل ذوب بخشی گوشته و تشکیل سنگ های مافیک در کرتاسه است.